W tym artykule skupimy uwagę na grupie niezwykle potrzebnych naszemu organizmowi tłuszczach OMEGA-3 Trzy związki chemiczne stanowią trzon tłuszczów OMEGA-3. Są to :

	18 węglowy wielonienasycony kwas tłuszczowy, należący do grupy tłuszczów OMEGA-3. Jest to tłuszcz egzogenny (organizm go nie wytwarza), więc jest niezbędny w diecie. Głównym źródłem są oleje z nasion lnu i rzepaku oraz soi a taże orzechy i nasiona, warzywa i niektóre owoce
	20 węglowy wielonienasycony kwas tłuszczowy, należący do grupy tłuszczów OMEGA-3.  Jest on substratem do wytwarzania kwasu DHA (reakcje enzymatyczne zachodzące w komórkach) i może być łatwo w niego przekształcany. EPA jest niezbędny do przekazywania informacji między synapsami włókien nerwowych i jest suplementowany u dzieci przy trudnościach z nauką i koncentracją
	22 węglowy wielonienasycony kwas tłuszczowy, należący do grupy tłuszczów OMEGA-3. Jego głównym źródłem są algi morskie i te ryby, które żywią się algami. Niedobór kwasu dokozaheksaenowego zmniejsza stężenie serotoniny w mózgu oraz powstawania wielu zaburzeń na tle nerwowym (ADHD) oraz chorób psychicznych.

Dominującym źródłem kwasów tłuszczowychOMEGA-3 w diecie są oleje roślinne i owoce morza (głównie ryby). Ryby są głównym źródłem EPA ( kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy), podczas gdy oleje roślinne są głównym źródłem ALA (kwas α-linolenowy ). Inne źródła tłuszczówOMEGA-3 obejmują orzechy i nasiona, warzywa i niektóre owoce oraz żółtko jaja, drób i mięso, z których wszystkie łącznie dostarczają do diety niewielkie ilości kwasów tłuszczowych OMEGA-3.

JAKIE PRODUKTY ZAWIERAJĄ TŁUSZCZE OMEGA-3

 - RYBY

Niektóre tłuste ryby, w szczególności makrela, śledź, łosoś i halibut, są bogatym źródłem EPA i DHA. Na przykład łosoś zawiera 1,0–1,4 gn-3 kwasów tłuszczowych / 100 g jadalnej porcji (surowej), podczas gdy makrela zawiera ≈2,5 gn-3 kwasów tłuszczowych . Co ciekawe i ważne, zawartość kwasów tłuszczowych omega-3 może się znacznie różnić w zależności od różnych rodzajów ryb. W szczególności łosoś atlantycki, coho i sockeye ma znacznie większe ilości EPA i DHA niż łosoś Chinook. Inne chude odmiany ryb dostarczają kwasów tłuszczowych n-3 i są źródłem EPA i DHA, ale w znacznie mniejszym stopniu. Makrela i śledź są w Polsce najtańszym i najbardziej bezpiecznym źródłem tłuszczów omega-3, choć coraz częściej podnoszona jest kwestia zatrucia Bałtyku chemią zbrojeń zatopionych po zakończeniu II wojny światowej. Te ryby jednak nie żyją długo i nie zdążyły wchłonąć zbyt dużo tych zanieczyszczeń. Ich zaletą - oprócz dużej dostępności i niskiej ceny - jest to, że są rybami dzikimi - w przeciwieństwie do łososia. Łosoś to niezwykle atrakcyjna smakowo ryba, bogata w omega-3. Cóż z tego, że 90% podaży w sklepach pochodzi z hodowli norweskich w klatkach zatopionych we fiordach Atlantyku. Te ryby są karmione paszami , żyją w monokulturze gatunkowej, często chorują, nie mają dostępu do takiego pożywienia jak ryby dzikie. Stąd ich mięso jest naszpikowane chemią i mało wartościowe w stosunku do tanich śledzi czy makreli.

- JAJKA, MIĘSO ZWIERZĄT, NABIAŁ

Te produkty są źródłem zarówno potrzebnych dobrych tłuszczów nasyconych, jak i nienasyconych z grup OMEGA-6 i OMEGA-3. Jednak nie mozemy obecnie ilościowo oszacować, jakie mięso (czy jakiś inny produkt odzwierzęcy)  zawiera ile tłuszczu. Przyczyna tego jest nie tylko w tym, ze raz tym produktem jest tłusty boczek, a raz chuda szynka, lecz poszczególne kawałki tego samego rodzaju mięsa od dwóch róznych powiedzmy świń mogą róznić się znacząco ilością róznych rodzajów obecnych w tych tkankach tłuszczów. Zależy to bowiem od tego, czym te zwierzęta były karmione. Praktyki produkcji zwierzęcej, zwłaszcza skład odżywczy diety zwierząt, mogą zmienić profil kwasów tłuszczowych w mięsie, mleku i jajach. Na przykład w tkance mięśniowej i tłuszczowej świń dzikich i domowych kwas linolowy ( LA - OMEGA-6) stanowił odpowiednio 32% i 10% wszystkich kwasów tłuszczowych; Kwas arachidonowy stanowił odpowiednio 8,5% i 0,4% ( badania w Canadian Grain Commission - 1996r ). Podobnie, stosunek kwasów tłuszczowych n-6 do n-3 w żółtku jaja wynosił 1,3: 1 w przypadku kurczaków karmionych na różne sposoby i 1,9: 1 w przypadku kurczaków hodowanych w celach handlowych. W przypadku zwierząt hodowlanych istnieje udowodniony wpływ żywienia zwierząt na zawartość tłuszczów OMEGA-3 w ich tkankach zjadanych później przez ludzi. Pasza dla zwierząt wzbogacona algami, mączką rybną lub olejem rybnym odpowiednio zwiększa stężenie EPA i DHA w tkankach (np. mięśniach i żółtku jaja). W związku z tym karmienie zwierząt dietą bogatą w siemię lniane lub olej lniany, które są dobrym źródłem ALA, powoduje zwiększenie ilości ALA w jajach, mleku, wieprzowinie, kurczaku i wołowinie. Tyle, że to prawidłowe żywienie zwierząt i ubogacające ich mięso w niezbędne człowiekowi tłuszcze znacząco zwiększa koszty hodowli . I tu znów mamy nie kolejną teorię spiskową, lecz konkretny sposób niekorzystnego dla zdrowia ludzi wpływu ekonomii.

- TŁUSZCZE ROŚLINNE

Spośród powszechnie spożywanych olejów w Polsce głównym źródłem ALA są olej lniany i rzepakowy oraz sojowy (rzadziej stosowany). Zawartość ALA w oleju sojowym i rzepakowym wynosi odpowiednio ≈7,8% i 9,2%. Olej lniany jest szczególnie bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3 (tj. ALA), którego ilość nawet dochodzi do 25% w nie zgniecionym nasieniu lnu, chociaż nie jest powszechnie stosowanym olejem spożywczym ze względu na wysoką cenę. Bardzo szybko również ulega utlenieniu, przez co staje się mieszaniną dosyć sporej grupy toksycznych związków  chemicznych. Utlenianie tłuszczów następuje już w trakcie tłoczenia, szczególnie, gdy jest podgrzewany wałek maszyny tłoczącej, aby uzyskać większy uzysk oliwy z kilograma nasion. Dalsze i to szybkie utlenianie następuje pod wpływem światła. Dlatego olej z lnu powinien być przechowywany w ciemnym szkle i w zimnym pomieszczeniu. Nauka, sponsorowana przez przemysł, dokonuje szereg zmian gatunkowych metodą transgeniczną, aby uzyskać nasiona, z których olej jest mniej podatny na utlenianie niż odmiany pierwotne.

Roślina o nazwie portulaka, warzywo używane w zupach i sałatkach w basenie Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie, jest wyjątkowe, ponieważ jest najbogatszym źródłem ALA spośród wszystkich badanych warzyw zielonolistnych. Co więcej, jest to jedna z niewielu roślin, o których wiadomo, że są źródłem EPA. W Polsce ta właściwość tej rosliny nie jest znana szerszemu gronu osób.

Jesienią 2018 roku rządy USA i Australii zezwoliły firmie  Nuseed na uprawę specjalnej odmiany rzepaku wzbogaconej w kwasy omega-3. Jest to pierwsze na świecie roślinne źródło długołańcuchowych kwasów tłuszczowych EPA i DHA. Według szacunków plony z 1 ha tej odmiany rzepaku mają równoważyć połów 10 ton ryb. Znany na polskim rynku koncern Bayer również prowadzi zaawansowane prace zmierzające do powstania podobnych olejów roślinnych. Prace nad tłuszczami OMEGA-3 bogatymi w kwasy EPA i DHA pozostają w fazie testów. W naszej analizie nie możemy ich uwzględniać. Czy będą bezpieczne? - Czas to pokaże.

Tabela poniżej przedstawia zawartość tłuszczów omega-3 (ALA) w róznych roślinach.